Wykonanie zobowiązania w 2/3 części nie może być kwalifikowane jako przesłanka zmniejszenia należnej Zamawiającemu kary umownej – tak przyjął Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z dnia 30 grudnia 2019 r. w sprawie o sygn. akt IX Ca 960/19.
W omawianej sprawie strony zawarły umowę na dostawę sprzętu koszarowego. Wykonawca zobowiązał się w ramach zamówienia publicznego do dostarczenia Zamawiającemu m.in. 150 sztuk wieszaków w terminie do dnia 28 grudnia 2017 r. Wykonawca wykonał umowę w całości, a Zamawiający przedmiot umowy odebrał. W dniu 2 stycznia 2018 r. Zamawiający zgłosił wadę dostarczonych wieszaków. Wykonawca uwzględnił reklamację w całości. Zamawiający uprawniony był do naliczenia Wykonawcy kary umownej za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia w przypadku nieusunięcia wad przedmiotu umowy w terminie wyznaczonym w protokole reklamacji w okresie rękojmi. Pismem z dnia 13 lutego 2018 r. Zamawiający zawiadomił Wykonawcę o obciążeniu go karą umowną za opóźnienie w usunięciu wad przedmiotu umowy w wysokości 36.411 złotych. Wykonawca zwrócił się o ograniczenie wysokości naliczonej kary umownej poprzez jej miarkowanie w drodze dwustronnego porozumienia. Stał na stanowisku, iż wieszaki będące przedmiotem naprawy stanowiły jedynie część dostarczonego sprzętu koszarowego – pozostały sprzęt Zamawiający przyjął bez reklamacji.
Zamawiający wskazał,że pomimo formalnie towar został dostarczony przed upływem umówionego terminu, to ze względu na rażące niezgodności sprzętu z opisem zamówienia, wieszaki te nie nadawały się do użytku. Nadto zakwestionował, aby Wykonawca dostarczył część wieszaków wolnych od wad już w dniu 23 stycznia 2018 r. – w tym dniu upływał umowny termin na usunięcie wad. Zdaniem Zamawiającego, po zgłoszeniu reklamacji w dniu 2 stycznia 2018 r., Wykonawca dostarczył pierwszą partię wieszaków dopiero w dniu 29 stycznia 2018 r. Dostarczony sprzęt w dalszym ciągu posiadał liczne obdrapania powłoki lakierniczej, zaś pręty naciągowe nie nadawały się do skręcenia, co oznaczone zostało w dokumencie WZ. Zamawiający w związku z tym wystąpił z kolejną reklamacją. Następną część wieszaków – 60 sztuk – dostarczono w dniu 2 lutego 2018 r., a ostatnią – 50 sztuk – w dniu 8 lutego 2018 r. Pozostałe partie towaru, tak jak i pierwsza, posiadały liczne obdrapania powłoki lakierniczej. Wykonawca na żądanie Zamawiającego dokonywał dalszych poprawek lakierniczych już w siedzibie Zamawiającego. W ocenie Zamawiającego wady żadnej części wieszaków nie zostały usunięte w terminie, a więc kara nie zasługiwała na jej miarkowanie. Zamawiający wskazał, iż Wykonawca wygrał przetarg dzięki zaoferowanemu najkrótszemu terminowi realizacji zamówienia. Natomiast zwłoka w usunięciu wad przedmiotu umowy wynosiła 15 dni – naliczona kara umowna za ten okres stanowi w pełni usprawiedliwioną sankcję za naruszenie terminu usunięcia wad przedmiotu umowy. Zamawiający dokonał potrącenia przysługującej mu wierzytelności z tytułu kary umownej z przysługującymi Wykonawcy wierzytelnościami względem Zamawiającego.
Wykonawca wniósł pozew o 1) ustalenie, że wysokość kary umownej należnej od Wykonawcy na rzecz Zamawiającego z tytułu opóźnienia w usunięciu wad przedmiotu umowy wynosi 6.226 złotych; 2) zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Wykonawcy kwoty 18.048,05 złotych. Sąd Rejonowy w Olsztynie uwzględnił powództwo w części, tj. ustalił karę umowną i zasądził na rzecz Wykonawcy kwotę 11.843,89 złotych.
Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł Zamawiający. W jego bowiem ocenie miarkowanie kary umownej w przedmiotowej sprawie było nieuzasadnione, dlatego też wniósł on o oddalenie powództwa w całości. Apelację wniósł również powód w części oddalającej powództwo.
Sąd Okręgowy w Olsztynie uznał, iż jedynie apelacja Zamawiającego okazała się zasadna. W ocenie Sądu II instancji wykonanie przez Wykonawcę zobowiązania w 2/3 części nie może być kwalifikowane jako przesłanka zmniejszenia należnej Zamawiającemu kary umownej. Sąd odwoławczy wskazał, iż termin realizacji zamówienia miał decydujące znaczenie w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Wykonawca nie zaoferował najniższej ceny, lecz jego oferta została wybrana ze względu na najkrótszy termin realizacji zamówienia. Ostatecznie Wykonawca opóźnił się w realizacji zamówienia w sytuacji, gdy oferował on najkrótszy termin realizacji zamówienia, a jako profesjonalista powinien wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności mogące skutkować opóźnieniem przy składaniu oferty. W ocenie Sądu Okręgowego w Olsztynie w niniejszej sprawie nie było podstaw do dokonania miarkowania kary umownej na skutek częściowego wykonania zobowiązania, jak również nie można było jej wysokości uznać za rażąco wygórowaną. W tym stanie rzeczy Sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddalił w całości.
Składając ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, warto dokładnie przeanalizować jaki realny czas jest potrzebny Wykonawcy na realizację danego zamówienia. Jeżeli w danym postępowaniu przeważa kryterium terminowości realizacji prac, to wówczas jakiekolwiek opóźnienie w realizacji kontraktu może skutkować naliczeniem przez Zamawiającego kary umownej z tego tytułu. Sąd może nie dokonać ewentualnego miarkowania kary umownej w przypadku, gdy zamówienie to mogłoby być zrealizowane terminowo i prawidłowo przez inny podmiot (czasami również za niższą cenę).
Autor: radca prawny Bartosz Karpeta
